Korkunç İvan’da, bir devlet kurucusunun her alanda veridği savaşımı anlatılmaktadır. Devlet kurma uğruna yüksek bedeller ödemekten çekinmeyen olağanüstü bir kişiliktir İvan. Devleti soyup talan eden, parmağında oynatan, iktidarı vermek istemeyen ve kukla bir çara razı olan boyarlarla savaşı; dış düşmanlar ve işbirlikçileriyle savaşı; ülkeyi soylularla birlikte soyan ve yönetmen isteyen kiliseyle savaşı; bunun sonucunda da böylesine ağır bir yükün altında ezilen İvan’ın bizzat kendisiyle savaşı, bu yapıtta bir ruhbilim incelemesine dönüşmektedir.